59قرار مى‌دهم تا چنين و چنان دعاى مرا اجابت كنى.

ولى اكثر متوسلين در تصريح به اين كلمات تسامح مى‌كنند و اكتفا مى‌كنند به علم خداوندى كه هيچ چيز در آسمان و زمين از او پنهان نيست. او كه حركت چشم‌ها و اسرار سينه‌ها را مى‌داند. «يَعْلَمُ خٰائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ مٰا تُخْفِي الصُّدُورُ». ¹

برخى مى‌گويند: «خدايا! من به‌واسطۀ پيامبرت به تو توسل مى‌جويم» و برخى مى‌گويند: «خدايا! من به‌واسطۀ محبتى كه به پيامبرت دارم به تو توسل مى‌جويم». هردوى اينها از نظر حكم مساوى هستند؛ زيرا اولى هم به‌واسطۀ محبت و ايمانى كه به پيامبر صلى الله عليه و آله داشته است او را وسيله قرار داده و اگر اين محبت و ايمان نبود او را وسيله قرار نمى‌داد.

همين مطلب در مورد اوليا صادق است. با اين توضيحات معلوم مى‌شود كه اختلاف در اين حقيقت شكلى و ظاهرى است و اين تفاوت صورى، نبايد منجر به تكفير متوسلين و حكم به خروج آنها از محدودۀ اسلام شود. «سُبْحٰانَكَ هٰذٰا بُهْتٰانٌ عَظِيمٌ». ²

خداوند فرموده است: «يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ»؛ ³ وسيله هر چيزى است كه موجب