49
- و چون سخن (خدا) بر آنان واقع شود، موجودى را از بين آنان بيرون مى‌آوريم كه با مردم دربارۀ اين كه گفتار ما را باور نداشتند، سخن گويد.
و آن روز كه از ميان هر امت، جمعى از تكذيب كنندگان نشانه‌هاى ما را، برانگيزيم پس آنان بازداشته خواهند شد.
براى زمينه‌سازى استدلال به اين دو آيۀ شريفه بر مسألۀ رجعت پيش از روز رستاخيز، شايسته است نكات ياد شده در زير مورد توجه قرار گيرد:
1 - مفسران اسلامى برآنند كه اين دو آيه، پيرامون قيامت سخن مى‌گويد و آيۀ نخسين، يكى از نشانه‌هاى پيش از رستاخيز را بيان مى‌كند؛ چنانكه جلال الدين سيوطى در تفسير «الدّر المنثور» از ابن ابى شيبه و او از حذيفه نقل مى‌كند كه «خروج دابه» از حوادث پيش از قيامت است. 1
2 - ترديدى نيست كه در روز رستاخيز، همۀ انسانها محشور مى‌گردند، نه يك گروه معين از ميان هر امت، قرآن در مورد عموميت و فراگير بودن حشر انسانها چنين مى‌فرمايد:
«ذٰلِكَ يَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النّٰاسُ». 2
- آن، روزى است كه همۀ مردم، گرد آورده مى‌شوند. 3
و در جاى ديگر مى‌فرمايد:
«وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبٰالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بٰارِزَةً وَ حَشَرْنٰاهُمْ فَلَمْ نُغٰادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً». 4
- و روزى كه كوهها را به حركت درآوريم و زمين را آشكار ببينى و همه