28يافت و او را جانشين پيامبر خدا صلى الله عليه و آله دانست، و اينكه وى چنين باورى را از يهوديت ستانده است.
اينك پاسخ سخنان نويسنده: اين شگفتى پايان نمىپذيرد كه يكى از پيش پا افتادهترين مسائل رجالى براى كسى با ادّعاى فقاهت و اجتهاد پوشيده باشد، و آن اين سخنِ مشهورِ ميان علما و فقهاى جديد و قديم اماميه است كه عبداللّه بن سبا شخصيّتى واقعى بوده است و علما در كتب شناخته شدۀ رجالى خود بر اين مطلب تصريح كردهاند. شيخ طوسى مىگويد: عبداللّه بن سبا كسى است كه به كفر بازگشت و غلوّ خويش اظهار كرد (رجال شيخ طوسى ، ص 80).
علاّمه حلى مىگويد: عبداللّه بن سبا غالىِ ملعونى بود كه اميرالمؤمنين عليه السلام او را كشت. او مىپنداشت كه على عليه السلام خدا و پيامبر است (رجال علاّمۀ حلّى ، ص 237).
اختلاف در اينكه آيا عبداللّه بن سبا واقعى يا افسانه است بر كسى پوشيده نيست و نظرها دربارۀ او، اعم از كسانى كه وجود او را نفى يا اثبات مىكنند، متفاوت است و اين سخن به هيچ رو به شيعه يا سنّى ارتباطى ندارد، زيرا مسألهاى رجالى يا تاريخى است.
اگر چه سيّد مرتضى عسكرى و شيخ مغنيه و گروهى ديگر باور يافتهاند كه ابن سبا شخصيّتى افسانهاى است و واقعيت ندارد، ولى اين را نيز بايد گفت كه شمارى از پژوهشگران اهلسنت همين باور را يافتهاند؛ پژوهشگرانى همچون دكتر طه حسين كه مىگويد:
كوچكترين دليل بر افسانهاى بودنِ اين شخصيّت رويگردانى مورّخان از جنبش سبئيه و ابن سوداء در جنگ صفّين مىباشد.