138عمدا، يا جهلا نخورد، تكليف چيست؟ >جواب<: وجوب تقسيم اضحيه در منى به سه قسمت معلوم نيست، بلكه جايز است تمام آن را صدقه بدهد، يا هديه كند. بلى، احوط است. و در تقسيم، مساوات معتبر نيست، پس اگر چيز كمى بخورد هم جايز است. و على أي حال با فرض سهو، يا جهل، چيزى بر او نيست در مفروض.

>سؤال 235< [نيابت از ميّت بدون اطلاع ورثه از مال ميّت]

اگر زيد پولى نزد عمرو امانت گذاشته، وفات كرد، و عمرو مى‌داند كه زيد واجب الحج بوده و نرفته، و اگر پول را به ورثه بدهد نيابت حج براى زيد نخواهند داد، يا نمى‌داند كه مى‌دهند، يا نمى‌دهند، آيا مى‌تواند بدون اطلاع به ورثه زيد، نيابت حج براى متوفى بدهد، يا نه؟ >جواب<: در صورت علم به اين كه ورثه نمى‌دهد جايز است بدون اطلاع و إذن آنها، لكن احوط استيذان از حاكم شرع است. و در اين باب، روايت صحيحه وارد است، و آن صحيحه بريد است

عن رجل استودعني مالا فهلك، و ليس لولده شيء، و لم يحج حجة الإسلام؟ قال: حج عنه، و ما فضل فأعطهم ¹ .

>سؤال 236< [حج نمودن از مالى كه از راه كمك به فرنگيان به دست آمده است]

از نوكرى فرنگى روپيه فراهم آورده، از آن حج و زيارت كردن چگونه است؟ >جواب<: نوكرى فرنگى به معنى التزام به طاعت ايشان كه موجب تقويت شوكت ايشان است حرام است. و پولى كه از اين راه تحصيل كند حرام است. بلى، اگر در عملى از أعمال مباحه اجير ايشان شود به نحوى كه موجب تقويت شوكت نباشد حرام نيست. و در صورت اولى از باب استنقاذ مال كافر حربى (اگر حربى باشد) مى‌تواند تملك نمايد و از آن حج و ساير اعمال به جا آورد، و لكن بايد خمس آن را بدهد، چون از جمله غنائم است كه بايد خمس آن را بدهد بدون مضى حول.