25مى‌شود كه اگر براى اين كار نيز برنامه ريزى شود آثار عظيم آن در جهان اسلام همه ساله ظاهر مى‌گردد.
4- در روايات اسلامى «فلسفۀ اقتصادى» نيز يكى از اسرار و اهداف حج شمرده شده است. ممكن است كسانى تصوّر كنند كه حج با مسائل اقتصادى چه كار دارد؟ ولى وقتى توجّه مى‌كنيم كه مهمترين مشكل مسلمين امروز همان وابستگى اقتصادى آنها به دشمنان اسلام است، و در كنار مراسم حج مى‌توان كنگره‌ها و سمينارهاى عظيمى از اقتصاددانان جهان اسلام به وجود آورد، و مسلمين را از اين نظر از زير سلطۀ اجانب رهايى بخشيد، اهمّيّت اين موضوع روشن مى‌شود. 1خلاصه اين كه حج، اسرار مهمّى دارد كه شايسته است در كتابهاى جداگانه تدوين و به همۀ مسلمين، مخصوصاً جوانان مسلمان، تعليم داده شود. با توجّه به مقدّمۀ فوق به سراغ مسائل و احكام حج مى‌رويم.