44نگوييم اجماع و اتفاق فقيهان، دست‌كم مشهور آنان بر اين باورند كه غير مسلمان حق ورود به مساجد را ندارد و نيز ديگر مكان‌هاى مقدس، مانند حرم امامان(عليهم السلام) را فقيهى چون صاحب جواهر، به هنگام بحث از آمدن كافران به مسجدها و محدوده حرم در مكه، همانند آنها دانسته است. 1 اينجاست كه بررسى و پژوهش در اين موضوع، خود را از ضرورى‌ترين و پايه‌اى‌ترين بحث‌هاى جهانگردى مى‌نماياند.
بايد ديد اين ديدگاهِ به ظاهر محكم، مبتنى بر چيست؟ دليل اين حرام بودن و ناروايى كدام است؟ آيا مى‌توان در دلالت آنها ترديد كرد؟ آيا اصلاً حرمتى در كار است؟ در صورت وجود حرمت مربوط به همه مكان‌هاى مقدس است يا ويژه برخى از آنهاست؟ اگر دليلى بر حرام بودن وجود نداشت، بايد ديد منشأ اين فتوا چه بوده؟! آيا فايده‌هايى كه امروز براى جهانگردى شمرده مى‌شود، مى‌تواند در تغيير اين فتوا كارگر باشد؟
نگارنده بر اين باور است كه دليل‌هاى اقامه شده بر حرام بودنِ ورودِ كافران به مكان‌هاى مقدس، ناتمام و قابل نقد و بررسى است و چنان قوتى ندارد كه بتوان از آن حرام بودن قطعى، آن هم نسبت به همه مكان‌هاى مقدس را به دست آورد. بنابراين، باب گفت‌وگو و نقد و بررسى، همچنان به روى فقه‌پژوهان باز است.
از آنجا كه سخنان فقيهان بر محور «ورود كافران به مساجد» چرخيده است و ديگر مكان‌هاى مقدس را اگر متعرض شده‌اند، مانند مساجد به حساب آورده و دليل‌ها را نيز همان دليل‌ها دانسته‌اند، ما نيز همان روش را دنبال كرده، مدار بحث را در موضوع «ورود جهانگرد غير مسلمان به مسجدها» قرار مى‌دهيم و بر اين باوريم كه با روشن شدن حكم مسجدها، وضع ديگر مكان‌هاى مقدس نيز مشخص خواهد شد. به اميد آنكه بتوانيم با اين مايه اندك، گامى در راه روشنگرى موضوع برداريم.
ديدگاه فقيهان اهل سنت
آيا كافران - مشرك يا غير مشرك - مى‌توانند به مسجدها آمد و شد داشته باشند يا خير؟ ميان فقهاى مسلمان اختلاف است. شيخ طوسى، به پاره‌اى از اين ديدگاه‌ها