13 ب) كسى كه براى جنگ وارد مكه مى‌شود

يكى ديگر از موارد استثنا، موردى است كه كسى براى جنگ و دفع دشمن، وارد مكه مى‌شود؛ در چنين صورتى لازم نيست كه احرام ببندد. بلكه بدون احرام هم مى‌تواند وارد مكه شود. ¹ مستند اين فتوا رواياتى است دائر بر اينكه پيامبر خدا و سپاه او، در روز فتح مكه، بدون احرم و با كلاه خود وارد مكه شدند؛ از جمله اين روايت:

قال رسول الله(ص) يوم فتح مكّة: «إِنّ الله حرّم مكة يوم خلق السّماوات والأرضَ و هي حرام إلى أن تقوم الساعة لم تحلّ لأحد قبلي و لا تحلّ لأحد بعدي و لم تحلّ لي إلّا ساعة من نهار». ²

پيامبر خدا(ص) روز فتح مكه فرمود: «خداوند مكه را از روزى كه آسمان‌ها و زمين را آفريد، حرام قرار داد و تا روز قيامت همچنان حرام باقى خواهد ماند؛ نه براى كسى پيش از من و نه براى كسى بعد از من حلال نشده و نخواهد شد و براى من نيز حلال نشد، مگر پاسى از روز».

با اين روايت و دو روايت ديگر كه به همين مضمون هستند و هر سه، مربوط به فتح مكه مى‌باشند، استدلال كرده‌اند: «مى‌توان براى جنگ، بدون احرام وارد مكه شد».

به‌نظر مى‌رسد كه اين استدلال ناقص باشد؛ زيرا اولاً معلوم نيست كه اين روايات مربوط به مسئله مورد نظر باشد. به احتمال قوى اين روايات در مورد حلال و حرام بودن جنگ در مكه است كه پيامبر از حرام بودن آن تا روز قيامت خبر مى‌دهد و تنها ساعتى از روز را استثنا مى‌كند كه خود با سپاهش وارد مكه شدند؛ ثانياً اگر حليتى باشد، تنها در ساعتى از روز، آن هم براى پيامبر بوده، بنابراين مضمون اين روايات از باب «قضية فى واقعة» است و نبايد آن را به عموم سريان داد؛ به‌خصوص اينكه خود پيامبر در اين روايات تصريح مى‌كند كه براى كسى پس از من حلال نشده است.

بنابراين نمى‌توان با اين روايات به مورد استثنا استدلال كرد و فقط مى‌توان از باب