19گذشته، فقها در مسائل مربوط به رمى جمره، گاهى از جمره به ارض تعبير نمودهاند كه حكايت از اين دارد كه نزد آنها زمين جمره است، نه ستونها: «اگر ريگ را انداخت و در «محمل» (كجاوه) افتاد يا بر پشت مركبى اصابت كرد و سپس روى زمين افتاد، كفايت مىكند». 1
اينگونه تعبير و مشابه آن، در كتب فقهى، در طرح مسئله رمى جمرات، فراوان آمده است كه چند نمونه آن در پىنوشت نقل شده است. 2
علاوه بر فتاواى فقها، تعبير ارض در مورد محل رمى، در برخى از روايات نيز آمده است؛ مثلاً در بعضى از نسخههاى «فقه الرضا» چنين روايت شده است:
«و إن رميتَ بها فَوَقَعَتْ في محملٍ اعدِل مكانها، و إن أصاب انساناً ثمَّ أو جملاً، ثم وقعت عَلَى الأرضِ أَجزأه». 3
آيا با توجه به اين قرائن و شواهد، نمىتوان نتيجه گرفت كه مقصود از جمره، زمينى است كه ستونهاى كنونى در آن ساخته شده است، نه خود ستونها؟ بنابراين اگر سنگريزه به ستونها نخورد و در حوضچه اطراف آنها بيفتد، كافى خواهد بود؟
طبعاً در نهايت، آرا و فتاواى فقها و مراجع محترم تقليد در اين مورد تعيين كننده است.