10گفت سراسر اعمال و اذكارش، ايما و اشاره به سرگذشت شيخ الأنبيا، حضرت ابراهيم(ع) و خاندان اوست؛ قرن‌هاست كه حاجيان، ميان دو كوه صفا و مروه در سعى‌اند به ياد هاجر، و در منا قربانى مى‌كنند به ياد اسماعيل، و لبيك خداى يكتا را مى‌گويند به اجابت از دعوت قهرمان توحيد، ابراهيم(ع)، از شيطان ابراز نفرت مى‌كنند به پيروى از ابراهيم، ابراهيمى كه مورد ابتلا و آزمايش خداوند قرار گرفت:
(وَ إِذِ ابْتَلىٰ إِبْرٰاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمٰاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ) (بقره: 124)
([به خاطر بياور] هنگامى را كه خداوند ابراهيم را با وسائل گوناگونى آزمود و او به‌خوبى از عهده آزمايش در همه آنها برآمد.
كه بنا به نقل ابن عباس در چهار مورد از مشاعر (مراسم حج) آزموده شده است: «طواف، سعى بين صفا و مروه، رمى جمار (سنگ‌زدن به سه جمره) 1 و افاضه (كوچ از عرفات به مشعر)».
پس شايسته است تاريخچه اين ابتلائات كه ريشه يك فريضه بزرگ شده است، مورد بررسى قرار گيرد. اينك در اين نوشتار، ابتدا به تاريخچه يكى از آنها، يعنى جمرات مى‌پردازيم و سپس جايگاه آنها را بررسى مى‌كنيم.
جمرات سه گانه
جمرات نام سه محل در مناست كه اگر از سمت مكه، رو به منا برويم، از دامنه كوهى كه فاصل ميان مكه و مناست، شروع مى‌شود و به طرف عمق منا تا حدود 270متر پيش مى‌رود و در زمان ما، هر يك به‌صورت ستونى چهارگوش است كه از سنگ‌هاى برهم چيده شده، با ملاطى از سيمان ساخته شده و چهار طرفش باز است، جز جمره عقبه كه در گذشته فقط يك طرفش باز و آزاد بوده؛ زيرا به كوه متصل بوده است و در سال‌هاى اخير كه كوه برداشته شده بود، در جانب كوه، ديوارى سيمانى، آن سمت را پوشانيده بود. ولى در موسم حج سال 1372ه.ش مشاهده شد كه ديوار پشت آن را برداشته‌اند و آن نيز شكلى چون دو ستون ديگر پيدا كرده است.