46زيرا اگر مىخواستند طبق مذهب خود رفتار كنند، دچار مضيقههاى فراوان سياسى و اجتماعى مىشدند و اگر به مذهب خود رفتار نمىكردند، خود را افرادى ترسو به حساب مىآوردند كه نتوانستهاند به وظيفه خود عمل كنند. ائمه شيعه(عليهم السلام) به خوبى اين مشكل را احساس كرده و براى زدودن آثار سوء آن به تشويق اين نوع تقيه پرداختند و بدين ترتيب حياتى تازه به ياران اقليت خود بخشيدند.
نمونههايى از اين دغدغهها را مىتوان در بعضى از پرسشها، همچون كيفيت معاشرت با اهل سنت، 1 نماز خواندن با آنان 2 و شنيدن فحش و ناسزا از برخى از مردم به حضرت على(ع) 3 مشاهده كرد كه در همه نمونهها، ائمه(عليهم السلام) آنها را به تقيه مداراتى و حسن معاشرت با اكثريت توصيه مىكردند. 4
سه - حفظ آبروى مذهب شيعه
بعضى از شيعيان متعصب كه مذهب خود را حق مىدانستند، سعى مىكردند هميشه و همه جا طبق آن عمل كنند و اين امر موجبات عيبجويى از آنان را فراهم مىآورد. ازاينرو در رواياتى ائمه(عليهم السلام) از شيعيان مىخواهند در جامعه به گونهاى عمل كنند كه براى مذهب تشيع و رهبران آن، آبرو كسب كنند. براى نمونه امام صادق(ع) مىفرمود:
« لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يَلْزَمِ التَّقِيَّةَ وَ يَصُونُنَا عَنْ سَفِلَةِ الرَّعِيَّة»؛ 5«كسى كه رعايت تقيه نكند و ما را از شر مردمان پست در امان ندارد، از ما نيست».
در حديثى ديگر، آن حضرت ضمن بيان بعضى از موارد تقيه مداراتى، همچون نماز با آنان، عيادت بيمارانشان و شركت در تشييع جنازه آنان مىفرمايد: