30آرمان دست يابد. براى روشن شدن بحث به اين نكته مىپردازيم كه منظور از وحدت چيست؟ آيا پيروان همه مذاهب اسلامى بايد از مذهب خود دست برداشته و پيرو يك مذهب شوند؟ يا تلفيقى از مذاهب مختلف به دست آيد و همه به اين مذهب مشترك روى آورند؟ تصورات مختلفى درباره وحدت شيعه و سنى مطرح است كه به دليل نادرستى بعضى از اين تصورات، عدهاى تحقق وحدت را ناممكن مىدانند.
استاد «شهيد مطهرى» كه خود از شاگردان مبرز مكتب «آيتالله بروجردى» و حضرت امام خمينى، طلايهداران وحدت اسلامى است، مىفرمايد: «مخالفين اتحاد مسلمين براى اينكه از وحدت اسلامى مفهومى غيرمنطقى و غيرعملى بسازند، آن را به نام وحدت مذهبى توجيه مىكنند تا در قدم اول با شكست مواجه گردد». 1
انواع وحدت
ايشان انواع وحدت را كه بعضى از آنها در عبارت بالا نيز آمده است، مطرح كرده و هركدام را بررسى مىكنند.
1. وحدت مذهبى به اين معناست كه از همه مذاهب يكى انتخاب شده و ديگر مذاهب كنار گذاشته شود. از نظر شهيد مطهرى، در حال حاضر اين نوع وحدت شدنى نيست:
آيا ممكن است اقدامى بشود كه يك وحدت مذهبى به وجود بيايد؟ اين عملى نيست! لااقل به اين زودىها عملى نيست. ما خودمان كه شيعه هستيم هنوز نتوانستهايم در امر تقليد، وحدت به وجود بياوريم و كارى بكنيم كه مجتهدين، شوراى فتوايى تشكيل دهند و در هر زمانى مردم يك رساله عملى بيشتر نداشته باشند، آن وقت توقع داريم كه حنفى و شافعى و مالكى و حنبلى و وهابى و زيدى همه بيايند شيعه اثناعشرى بشوند! 2