28شهر «ابيدوس» تاريخ دينى و سياسى با اهميت و شايان توجهى دارد. در اين شهر قديمى‌ترين شاهان مصر به خاك سپرده شده‌اند. عبادت «ازيريس» بدان جا انتقال يافته و در جايى كه امروز به «امّ عقاب» معروف است قبر او را قرار داده‌اند. «ابيدوس» به اصطلاح، كعبه مصرى‌ها بود كه در اطراف قبرش طواف مى‌كردند و به اعتقاد آنها «ازيريس» سرسلسله شهداى آنها است كه ديگر شهيدان جز از دربِ او وارد بهشت نمى‌شوند و به همين مناسبت مزار ديگر شهيدان را در آنجا قرار مى‌دادند! 1
معبد ابى‌سنبل كه قبر ازيريس در آنجاست.
براى «ازيريس» اسطوره‌اى است كه بر ديوار معبد با لغت عبرى نوشته شده، اين اسطوره خرافى به اعتقاد آنها تا بدان‌جا اهميت داشته كه قبر قهرمان داستان آن، كعبه طواف علاقه‌مندانش بوده كه هداياى نفيس و گرانبها به آن هديه مى‌كردند.
حج در تمدّن بين النهرين
تمدّن بين‌النهرين (دجله و فرات) شامل: سومرى، بابل، كلدانى و آشورى، با سه هزار سال پيشينه تاريخى، كانون معابد و آيين‌ها بوده است. در وادى «رافدين» خدايان متعدد بودند. در هر شهرى معبودى يا معابدى وجود داشته است.
مهم‌ترين بناهاى دينى به نظر آنان، معابد و مقابر بوده كه «زقوره» ناميده مى‌شد و قديمى‌ترين آنها برج بابل است كه سومرى‌ها آن را بنا كرده و خداى «نَبُؤ» را در آن پرستيده‌اند. در هر يك از شهرهاى بزرگ سرزمين بين‌النهرين يك معبد بزرگ وجود داشته كه يك برج بلند در آن بنا مى‌شده است كه آن را زقوره مى‌ناميدند كه در ابنيه مربع شكل، مربع و در ابنيه بيضوى شكل مدوّر بوده است و از آنجا ستارگان را رصد مى‌كردند. چه، علوم فلكى در آن عصر رواج داشته است و براى آن در زندگى روزانه و حيات دينى اهميت خاصى قائل بوده‌اند. و بدين وسيله آغاز سال جديد را اعلام مى‌كردند كه هم‌زمان آداب دينى برگزار مى‌شد و زائران «زقوره» بدان‌جا بار سفر مى‌بستند.