72فراهيدى استطاعت را معنا نكرده، اما تطوع را به‌معناى استطاعتِ با زحمت گرفته است.

2. ابن اثير (543 - 606 ه .ق) گويد: «الاستطاعة؛ القدرة علي الشيء. وقيل هي استفعال من الطاعة» ¹؛ «استطاعت عبارت است از توانايى بر انجام چيزى و گفته شده استطاعت، از باب استفعال، از ماده طاعت است».

3. راغب اصفهانى (اواخر قرن پنجم) مى‌نويسد:

الاستطاعة استفعالةٌ من الطوع وذلك وجود ما يصير به الفعل متأنياً والاستطاعة أخصٌ من القدرة. ²

استطاعت مصدر باب استفعال از ماده طوع است و آن عبارت است از بودن چيزى كه با آن انجام كارى ممكن مى‌شود. استطاعت اخصّ از قدرت است.

4. فيومى (770ه .ق) مى‌نويسد:

والاستطاعة الطاقة والقدرة، يقال استطاع وقد تحذف التاء فيقال اسطاع يسطيع بالفتح ويجوز الضم. ³

استطاعت عبارت است از طاقت و توانايى، گفته مى‌شود استطاع و گاهى تاء حذف مى‌شود و اسطاع يسطيع يا يسطيع خوانده مى‌شود.

5. سعيد خورى در «اقرب الموارد» مى‌نويسد: «استطاعة استطاعةً اطاقه ويقال اسطاع يسطيع ويحذفون التاء استثقالاً لها مع الطا» ⁴؛ «استطاعت به معناى طاقت و توانايى است».

6. در «الوسيط» نگاشته است: «استطاع الشيء أطاقه وقدر عليه وأمكنه» ⁵؛ «استطاعت به معناى طاقت و قدرت و ممكن ساختن چيزى است».

از مجموع گفته‌هاى لغت‌دانان چند مطلب استفاده مى‌شود:

- استطاعت از ماده طوع به معناى «فرمانبردارى» است.

- گرچه عبارات لغت‌شناسان مختلف است، ليكن بازگشت همه به «قدرت و توانايى» است.