27

2. عمره و احكام پنجگانه

پيش از آغاز بحث، مناسب است رابطه عمره مفرده را، طبق احكام پنجگانه وجوب، حرمت، استحباب، كراهت و اباحه بيان كنيم؛ زيرا عمره، همانند حج، موضوع احكام گوناگون واقع مى‌شود؛ چون گاهى:

الف) عمره واجب است، به‌گونه وجوب اصلى، بنابر نظريه كسانى كه عمره مفرده را مستقلاً واجب مى‌دانند؛ مانند شخصى كه نسبت به عمره استطاعت دارد، ولى نسبت به حج استطاعت ندارد يا مانند وجوب عمره بر اشخاصى كه نزديك مكه (حاضر) هستند.

ب) عمره واجب است، به‌گونه وجوب عرضى؛ مانند اينكه شخصى براى انجام عمره اجير شود يا با نذر، عمره، را واجب كند. ¹

ج) عمره مستحب است؛ مانند عمره مفرده پس از انجام حج واجب.

د) عمره نه واجب است و نه مستحب. بلكه نامشروع يا مكروه است؛ ² مانند عمره مفرده ميان عمره تمتع و حج تمتع و مانند عمره مفرده‌اى كه بدون فاصله زمانى لازم، ميان دو عمره، گزارده شود. بنابر اينكه فاصله، لازم باشد. ³

3. نظريات فقها

در اينكه آيا عمره مفرده، بر اشخاص دور از مكه (نائى)، واجب است يا نه، اقوال گوناگونى وجود دارد؛ از جمله:

الف) عمره مفرده بر كسانى كه نزديك (حاضر) مكه هستند، واجب است. اين قول نيز اقسامى دارد؛ برخى آن را در طول عمر، يك بار واجب مى‌دانند و برخى پس از حج افراد و قران، هميشه واجب مى‌دانند.

ب) عمره مفرده بر تمامى افراد مكلف، چه دور و چه نزديك، واجب است. برخى از صاحبان اين قول، وجوب عمره را همانند حج فورى و واجب مالى مى‌دانند؛ به اين معنا كه اگر شخصى استطاعت داشته باشد و آن را انجام ندهد، بايد از اصل تركه خارج گردد و برخى مانند آيت الله شاهرودى، آن را واجب شرعى مى‌داند، نه مالى. ⁴ البته