11
مقدمه
دنياى اسلام، از هنگام ظهور، دستخوش حوادثى بوده كه گاه باعث دگرگون شدن مناسبات آينده جامعه اسلامى مى‌شده و بستر بروز نظريه‌هاى ناهمگون و جريان‌هاى التقاطى را فراهم مى‌كرده است؛ چنان‌كه هرچه از صدر اسلام فاصله مى‌گيريم، نمود اين جريان‌ها و نظريه‌هاى ناسازگار با اسلام؛ بيشتر مى‌شود. از سده‌هاى دوم و سوم به بعد، فرقه‌هايى به‌وجود آمدند كه برخى زودگذر و حادثه محور و برخى ديرپا و ماندنى بودند. در اين ميان، اما تشيع و تسنن سرحلقه گروه‌هاى متشتت و متكثرند كه تفاوت ديدگاهشان به مسئله جانشينى رسول خدا(ص) منشأ جدايى و افتراقشان شده است. اين جدايى با اختلاف بر سر جانشينى پيامبر(ص) بروز يافت و موجب رقابتى تنش‌زا ميان دو جريان گرديد.
رقابت، تلاشى براى پيروزى رقيب است و اگر انصاف و اخلاق بر آن حاكم نباشد، رقيبان براى پيروزى به هر روشى دست مى‌يازند و رقابت را به نزاع و مخاصمه تبديل مى‌كنند؛ آن‌گاه ديگر حق ملاك نيست، بلكه