32از منظر حقوقى نيز مى‌توان كاركردهاى سياسى و اجتماعى حج در انسجام‌بخشى به امت اسلامى را يك سلسله وظايف حزبى دانست و آن را حقوق حزبى ناميد؛ زيرا زيربناى فكرى اسلام در گرايش به اين دين، بر نوعى تخريب و تشكل سياسى قرار دارد و مسلمانان، اعضاى حزب الله هستند و فرديت و انزوا در نظر اسلام مردود است. 1 حتى عبادت و خودسازى نبايد به فرديت و انزوا كشيده شود.
به عبارت ديگر در اسلام، عبادت فقط در ارتباط با خدا خلاصه نمى‌شود، بلكه بخشى از فرائض دينى در نوع و كيفيت ارتباط و مواجهه با مردم تعريف مى‌شود و دين‌دارى كامل هيچ‌گاه با صرف ارتباط فردى با خدا - بدون توجه به جامعه و ساير مسلمانان - حاصل نمى‌شود. حتى اسلام براى عبادت فردى نيز شئون اجتماعى قرار داده است؛ مانند نماز جماعت. به اين ترتيب اخلاق و عرفان در اسلام كاملاً جنبه اجتماعى دارد.
در حج نيز هرچند ابعاد قوى اخلاقى، تربيتى و عرفانى وجود دارد، ولى اين ابعاد به صورت بسيار واضح و گسترده‌اى به صورت دسته‌جمعى و با ذيل اجتماعى همراه است. به عبارت ديگر يكى از كاركردهاى حج اين است كه ابعاد اخلاقى، به سالم‌سازى و ارتقاى روابط اجتماعى بپردازد. بر اين اساس ابعاد معنوى حج در راستاى تقويت و تعالى ابعاد سياسى و اجتماعى مسلمانان و سامان‌دهى نظام ارتباطات اجتماعى مسلمانان براساس اصول اخلاقى و دينى قابل تحليل است. در اين مناسك و تعاليم اخلاقى، حج به بهترين شكل، زمينه هم‌گرايى امت اسلامى را فراهم مى‌كند تا با تقويت هويت دينى، زمينه وحدت مسلمانان را در فضايل اخلاقى و با انگيزه‌هاى معنوى فراهم نمايد.
5. هم‌گرايى اقتصادى (وحدت‌آفرينى ابعاد اقتصادى حج)
حج در كنار ابعاد و كاركردهاى اخلاقى و اجتماعى، از جهات اقتصادى نيز قابل توجه است؛ چنان‌كه در آيات و روايات نيز به كاركردهاى اقتصادى حج پرداخته شده