24كه در راستاى عزتيابى و حفظ منابع و منافعشان باشد؛ نه آن چيزى كه در چند قرن اخير در استعمار كشورهاى اسلامى و خودباختگى آنها در برابر غرب گذشته است.
به اين ترتيب مراسم برائت از مشركين، اين زمينه را فراهم مىكند كه مسلمانان در سطح بينالملل رويهاى مبتنى بر اصول اسلامى اتخاذ كنند و از اين طريق به سوى تشكيل و تقويت امت اسلامى حركت كنند.
2. همگرايى ارتباطى (تقويت روابط بينالملل مسلمانان)
يكى از راههاى تقويت امت اسلامى در حج، تقويت روابط بين مسلمانان است. در حج مسلمانان از نقاط مختلف جهان با فرهنگها و آداب و رسوم مختلف شركت مىكنند كه همه آنها در بستر گرايشات و تعاملات دينى قرار مىگيرد. به اين ترتيب حج عرصه فرهنگى و اجتماعى را نيز براى تقويت امت اسلامى مهيا مىكند و تقويت ارتباطات بين مسلمانان را زمينه همگرايى فرهنگى قرار مىدهد.
روابط بين مسلمانان در حج از دو جهت در تقويت امت اسلامى مؤثر است:
الف) تقويت هويت اجتماعى
سازهانگاران بر اهميت هويت در فهم روابط بينالملل تأكيد دارند و در تعريف آن به «فهمها و انتظارات درباره خود» و «تعاملات بينالملل كنشگران» بسيار توجه مىكنند. بر اين اساس نتيجه مىگيرند هويت، اساساً مفهومى اجتماعى است كه در تعامل با ديگر كنشگران معنا مىيابد. 1 بدين ترتيب سازهانگاران با تأكيد برساخته بودن هويت كنشگران، بر نقش و اهميت هويتها در شكلگيرى منافع و كنشها تأكيد مىكنند.
حج با تقويت هويت دينى در سطح بينالملل اسلامى از طريق تعميق و توسعه روابط ميان فرهنگى مسلمانان، ترديدها و ابهامها را مىكاهد و با ايجاد منافع مشترك،