11
ديباچه
اسلام دينى جامع است كه علاوه بر ابعاد فردى، به مسائل سياسى و اجتماعى زندگى انسان نيز توجه نموده است؛ يعنى علاوه بر ارتباط بين خدا و انسان، به روابط انسان با ساير اعضاى جامعه نيز توجه كرده است. بر اين اساس، عبادات در اسلام داراى ابعاد سياسى و اجتماعى است و اساساً نظام دينى اسلام، ديدگاه و چشم‌اندازى كلان در سطوح مختلف اجتماعى دارد. در اين مورد، در راستاى توجه به ارتباطات اجتماعى، روابط مسلمانان در عرصه بين‌الملل نيز مورد توجه اسلام بوده است و حتى در نظام مناسكى اسلام كه در ابتدا امرى فردى به نظر مى‌رسد، ابعاد اجتماعى و سياسى نيز قرار داده شده است. از اين جهت نظام فردى، اجتماعى و بين‌المللى اسلام با يكديگر ارتباط و تلازمى چندسويه پيدا مى‌كنند.
يكى از واژه‌هاى مهم در ادبيات دينى كه بيانگر ابعاد و رويكرد بين‌المللى اسلام است، واژه «امت» است كه علاوه بر جهات و ماهيت دينى، از جهات سياسى و اجتماعى در عرصه بين‌الملل نيز برخوردار است. اين واژه نشانگر نوعى دوگانه‌انگارى بين خودى و غيرخودى در عرصه بين‌المللى بين مسلمانان و غيرمسلمانان است كه از طرفى بر انسجام جبهه داخلى اسلام و از جهتى بر لزوم مرزبندى بين اسلام و كفر در عرصه بين‌الملل تكيه دارد. اين منش عزتمندانه در متن و بطن تعاليم و مناسك دينى نيز جريان دارد.