15
مقدمه
جايگاه رفيع حج در اسلام، مورد اتفاق همه مذاهب اسلامى است. باگذر زمان و پيشرفت امكانات حمل‌ونقل و فناورى، تعداد حاجيان نسبت به گذشته، چندين برابر شده است. اين حضور چشمگير، تبعات فرهنگى، سياسى و اجتماعى فراوانى دارد كه يكى از آثار آن، تلاش متوليان امور براى فراهم كردن امكان حج‌گزارى اين افراد با توسعه مشاعر و مساجد مقدسه است. «منا» از مشاعرى است كه همه ساله حجاج بيت‌الله الحرام براى انجام مناسك چهارگانه حج تمتع، رمى جمرات، قربانى، حلق يا تقصير و بيتوته در ليالى تشريق، در آن اجتماع مى‌كنند و محدوديت فضاى آن با وجود جمعيت بسيار، باعث شده تا متوليان امر در صدد توسعه آن برآيند؛ اين تلاش، به توسعه و ساخت قربانگاه‌هاى جديد در بيرون از منا و ساخت جمرات جديد در منا منتهى شده است.
همه اينها مسائلى نوپديد هستند كه يا سابقه ندارند و يا به اين صورت به آنها پرداخته نشده كه دانش فقه وظيفه پاسخگويى به آنان را به عهده دارد؛ بر همين اساس، از سال‌ها پيش، فقيهان معاصر شيعه به بسيارى از اين مسائل پرداخته، مقالات و كتاب‌هاى متعددى در اين‌گونه موضوعات نگاشته‌اند. اما ظرافت و دقت موجود در دانش فقه و ضرورت واكاوى و كنكاش هرچه بيشتر در موضوعات نوپديد، تلاش ديگرى در اين زمينه را مى‌طلبيد كه ضمن توجه به آثار قبلى و جمع‌بندى و تنقيح آنها،