182
ده - رفتار نامناسب اغوات با ايرانيان
اغوات به عنوان خادمان حرمين رفتار و برخورد نامناسب با حجاج و زائران ايرانى داشتند. انعكاس چنين رفتارى در ميان ايرانيان را مى‌توان از دلايل تيرگى روابط با حجاز برشمرد. در منابع موارد فراوانى از ستيزه جويى و اهانت اغوات نسبت به ايرانيان انعكاس يافته است.
ب) عوامل راهگشا در روابط
مطالب گفته شده مؤيد آن نيست كه صفويان با حجاز ارتباطى نداشته‌اند؛ زيرا براى برقرارى روابط صفويه با دولت اشراف حاكم بر حجاز، عوامل مؤثر و راهگشا وجود داشت كه شايد مهم‌ترين آنها موارد زير باشد:
يك - مسأله حج‌گزارى ايرانيان
بى‌ترديد در آن روزگار جز برخى سال‌ها، شمار فراوانى زائر از ايران راهى حرمين شريفين مى‌شدند.
دو - علماى مقيم
در تمام دوره صفوى، شمار زيادى ازعلماى شيعه عرب و ايرانى در مدينه و مكه زندگى مى‌كردند. ارتباط اشراف نيز با ايران، سبب تقويت تشيع در آن ديار مى‌شد. به علاوه حضور ايرانيان در حرمين سبب تقويت ادبيات عرب در ايران مى‌شد.
سه - استقلال نسبى اشراف
هرچند در حكومت صفوى، امپراتورى عثمانى بر حجاز و اشراف حاكم بر آن سيادت داشت اما اشراف تقريباً از استقلال نسبى برخوردار بودند. آنان طى قرون متوالى امارت حرمين شريفين را در اختيار داشتند و از جايگاه بالايى در حجاز برخوردار بودند.