28نشانه‌هاى زندگى و پيشرفت به‌كار رود.
حجاج بيت الله الحرام، كسانى كه به اين سعادت عظمى، فائز خواهند شد، بايد اين ايام را به‌عنوان مقدمه تشرف به آن سعادت عظمى، مغتنم بشمارند. 1
5. دفع انگيزه‌هاى مادى
سالكان طريق عبوديت و بندگى معتقدند عبادت‌ها از نظر اثرگذارى در روح و تكميل نفس، گوناگون هستند. برخى اثر تطهير و تخليه دارد و برخى موجب تزيين و تحليه جان مى‌شود. برخى از فضاى روح بشر رفع ظلمت و برخى نور و صفا جلب مى‌كند. اثر انفاق و صدقه، تطهير قلب از پليدى‌هاى حب مال است.
روزه گرفتن مايه تقويت اراده و نيروى مقاومت در برابر اميال نفسانى و تحصيل ملكه تقوا و مصونيت از غلبه شهوت است.
نماز، تنوير جان آدمى به نور ذكر و مناجات و رويارويى روح با خداست. امتياز حج در ميان انواع عبادت‌ها اين است كه جامع الامور است؛ هم خاصيت تطهير دارد و هم مايه تزيين است. هم ظلمت حب مال را از دل مى‌زدايد و هم در نتيجه ذكر و انس با خدا، نورانيت مى‌آورد.
حساب حج، حساب تكامل و تبديل ناقص به كامل است و اين مهم حاصل نمى‌شود مگر با همت بلند و انگيزه‌هاى الهى و دورى از انگيزه‌هاى كم‌ارزش و زودگذر دنيوى.
حاجى، براساس انگيزه‌اش ثواب مى‌برد. امام صادق(ع) به نقل از رسول گرامى اسلام(ص) فرمود: