26بر او توكل كن... و بر توشه و مركب و همراهان و نيرو و جوانى و ثروتت اعتماد نكن! مبادا دشمن و وبال تو شوند.
در عين اينكه اسلام سفارش مى‌كند مسافر حج تنها سفر نكند، دوستانى مناسب را انتخاب كند، زاد و توشه با خود بردارد و مركبى برگزيند كه توانايى پيمودن راه را داشته باشد، با اين حال براى رسيدن به مقصد، بايد به مسبب الاسباب توكل كند نه به اسباب كه زاد و راحله و همسفران باشند. مقام معظم رهبرى در بيان اين حقيقت از توكل در حركت به‌سوى حج و انجام وظايف، مى‌فرمايد:
خداى متعال به پيغمبرش مى‌گويد: «تصميمت را بگير و توكل به خدا كن» 1 نه اينكه تصميم نگير، بخواب و فقط به خدا توكل كن كه خدا خودش [كارها را] درست كند! معنايش اين نيست. با عزم راسخ در كارهاى بزرگ به خدا توكل كنيد و پيش برويد. خداى متعال هم كمك خواهد كرد. 2
4. حلاليت‌طلبى
مسافر حج پيش از سفر، بايد حق الناسى را كه به ذمه دارد، بپردازد و از كسانى كه حقوقى بر ذمه او دارند، حلاليت بخواهد. امام صادق(ع) در روايت مصباح الشريعة مى‌فرمايد:
«واخْرُجْ مِنْ حُقوُقٍ تَلْزَمُكَ مِنْ جِهَةِ المَخْلُوقِينَ» 3؛ «از حقوقى كه از جانب مردم بر تو لازم شده است، خارج شو».
حج سفرى الهى است و انسان در اين سفر معنوى، قصد تقرب به