40«محدوده مكه قديم از عقبةالمدنيين تا عقبةذىطوى است» هرچندكه برخى از ايشان «عقبة المدنيين» را از سمت مدينه و «عقبةذىطوى» را از سمت عراق، محدوده مكه ذكر مىنمايند.
درهرحال، چه اين دو عنوان را متحد و براى يك سمت مكه يا متعدد و براى دو سمت مكه حد بدانيم، اين محدوده بنابر نقل «ابووليد ازرقى» مورخ قرن سوم هجرى (متوفاى249 ه.ق) در كتاب «اخبار مكه» كه از آن به «ثنية المدنيين» و «ثنيه ذىطوى» تعبير است 1، در نزديكى يكديگر و در يك راستا قرار دارند. بنابراين با توجه به تطبيق خارجى، مكه قديم عمدتاً در دو سوى «مَعْلاة» و «مَسْفله» بوده و گستره آن در سمت معلاة تنها تا محل «مسجدالراية» در انتهاى بازار «جودريه» و نهايت تا «مسجدالجن» بوده است.[ازرقى، وقتى نام ديگر مسجد جن (مسجدالحرس) را مىگويد، در مقام وجه تسميه خبر مىدهد كه نگهبانِ مكه وقتى به اينجا كه منتهىاليه مكه بود مىرسيد، مىايستاد و اجازه عبور به كسى نمىداد...] 2 بهعبارت ديگر حدود مكه، آن روزها، فقط از مسجدالحرام تا «حجون» بود. 3
از آنجا كه در برخى از روايات باب، حرمالله و حرمالرسول (ص) به عنوان يكى از اماكن اربعه نام برده شده، لازم است، محدوده حرمالهى را مطرح كنيم.
حرم، محدودهاى است كه با دربرگرفتن كعبه شريف و اطراف آن، از نظر هندسى