44
5. قالَ رسول‌الله (ص) : يَشْفَعُ يَوْمَ الْقِيامَةِ الْأَنْبياءُ ثُمَّ الْعُلَماءُ ثُمَّ الشُّهَداءُ. 1
در روز قيامت نخست انبيا، پس از آن علما و سپس شهدا گنهكاران را شفاعت مى‌كنند.
با توجه به آيات متعدد قرآنى و روايات فراوانى كه از شيعه و اهل سنت در زمينه شفاعت وجود دارد، انكار و تشكيك در آن هرگز براى اهل تحقيق و انصاف ممكن نيست.
جمع‌بندى روايات
رواياتى كه در اينجا آورديم تعداد كمى از روايات متعددى است كه درباره شفاعت به معناى گسترده آن به ما رسيده است. در اينجا براى رعايت اختصار از نقل بقيه آنها - كه در كتب روايى آمده است - خوددارى مى‌كنيم و با يك جمع‌بندى جامع از مجموع روايات، معانى گوناگون و اصطلاحى شفاعت در لسان شرع را بيان مى‌كنيم.
به طور كلى مى‌توان اين روايات را به سه دسته تقسيم نمود:
دسته اول: رواياتى است كه شفاعت را به پيامبر اسلام (ص) ، اهل بيت ايشان، مؤمنين و يا گروه‌هاى خاصّ ديگر مثل انبيا، علما و شهدا اختصاص مى‌دهند و در بعضى روايات آمده است كه همسايه نيز درباره همسايه خود مى‌تواند شفاعت كند. 2
دسته دوم: رواياتى است كه شفاعت را به بعضى اعمال نسبت مى‌دهند. به عنوان مثال در روايتى شفاعت به «امانت‌دارى» نسبت داده شده است. 3
دسته سوم: رواياتى است كه مفادشان اين است كه همه مردم (ظاهراً بدون استثنا) در قيامت نيازمند شفاعت پيامبر اكرم (ص) مى‌باشند. 4