45حوادث، از يك سو مخلوق خدا است؛ و از سوى ديگر قدرت و اراده انسان نيز در پيدايش آنها مؤثر است. اين دو، با يكديگر منافات ندارند؛ زيرا خداوند فاعل مستقل و بالذات، و انسان فاعل غيرمستقل و وابسته است. به عبارت ديگر، فاعليت انسان در طول فاعليت خداوند است؛ نه در عرض آن. 1
و) حُسن و قُبح عقلى
شيعه اماميه حجيت عقل را در كنار حجيت قرآن، سنت و اجماع، به رسميت مىشناسد و آن را يكى از منابع احكام در موارد خاص مىداند. در آن موارد معين، محال است عقل به چيزى حكم كند، اما شرع، حكم موافق آن نداشته باشد يا بر خلاف حكم عقل، حكم نمايد. 2
آياتى از قرآن كريم و روايات بسيارى از امامان عليهم السلام ، بر حسن و قبح عقلى دلالت دارند. 3و 4
يكى از مصاديق حجيت عقل، مسئله حُسن و قبح عقلى است. حُسن و قبح عقلى از اصول و قواعد مهم كلامى، و اساس و زيربناى عدل الهى است. اماميه در پرتو رهنمودهاى پيشوايان معصوم، از طرفداران جدى حُسن و قُبح عقلى است. ايشان حجيت عقل را در مسائل نظرى و عملى به رسميت شناختهاند. 5 امام صادق (ع) فرمود: « فبالعقل عَرَف العباد خالقهم ... و عرفوا به الحسن من القبح »؛ 6 و امام