42شيعه اماميه در «توحيد صفاتى» به عينيت صفات با ذات الهى و اهل سنت به زائد بودن صفات ذات الهى معتقدند. درك و تبيين چگونگى عينيت صفات با ذات به‌گونه‌اى كه موجب انكار واقعيت صفات و نيز باعث انكار كثرت مفهومى آنها نشود، به دقت و تأمل بسيار نياز دارد. ¹

از عالمان شيعه، كسى‌كه در زمينه تبيين و اثبات عينيت صفات با ذات، توفيق بيش‌ترى داشته و بهتر از ديگران از عهده آن برآمد، حكيم الهى «صدرالمتألهين شيرازى» است. ²

نظريه عينيت صفات ازلى خداوند با ذات او، به روشنى در كلمات و خطبه‌هاى توحيدى امام موحدان على (ع) و ديگر امامان عليهم السلام بيان شده است. ³

در مقابل، اهل سنت طرفدار جدى زيادت و قدم صفات الهى هستند. آنان معتقدند صفات خداوند متعال، واقعيتى افزون بر ذات دارند؛ هرچند واقعيت آنها، قائم به ذات است. ⁴

نظريه قديم و زائد بودن صفات الهى، سال‌ها پيش از ظهور ابوالحسن اشعرى در ميان مسلمانان طرفداران فراوان داشت؛ اما جانبدارى جدى وى از اين نظريه با شيوه استدلال و جدل، باعث شد اين نظريه به نام وى شهرت يابد ⁵ تا آن‌جا كه بنا به گفته «شيخ مفيد» ابوالحسن اشعرى نخستين فردى بود كه اين نظريه را مطرح كرد. ⁶

صفاتى كه اشعرى، قديم و زائد بر ذات مى‌داند، علم، قدرت، حيات، اراده، كلام، سمع و بصر است. نتيجه اين ديدگاه، اعتقاد ناخواسته به «قدماى ثمانيه» (ذات به اضافه هفت صفت نامبرده) است.