18 صحيح، البته متناسب با هر مورد، استفاده كرد؛ همان‌طور كه بايد به تفسيرهاى گذشتگان رجوع كرد و در تفسير آيات آن انديشيد.

منابع استنباط و استخراج اسرار حج

1. قرآن

در قرآن كريم حدود سى آيه درباره احكام، تاريخ و اسرار حج بيان شده است كه يكى از منابع معتبر براى استنباط و استخراج اسرار حج است. اين آيات دربردارنده حكمت، اهداف، فوايد، بطن، پيام و آموزه‌هاى مناسك حج است.

البته استفاده از قرآن كريم در اين موارد، پيش‌نياز و پيش‌فرض‌هايى دارد كه در مبانى و روش‌هاى تفسير و شرايط مفسر بيان شده است ¹ كه از جمله آنها دلالت صحيح متن به صورت دلالت مطابقى يا تضمنى يا التزامى است.

2. سنت

سنت پيامبر اكرم(ص) و اهل بيت(عليهم السلام) دربردارنده بسيارى از اسرار حج است كه برخى به صورت سنت عملى و برخى به صورت سنت لفظى، در ضمن احاديث حكايت شده است.

البته استفاده از احاديث در اين موارد، متوقف بر رعايت مبانى و قواعد حديثى، بعد از اطمينان از سند و دلالت معتبر (مطابقى، تضمنى و التزامى) آنهاست.