59
جايگاه حج در نظام انديشه‌اى مقام معظم رهبرى
با عنايت به اين زمينه فكرى كه در حقيقت بستر شناخت صحيح مفاهيمى است كه انديشمند بكار بسته است، در ادامه نوشتار به بررسى جايگاه حج در انديشه آيت‌الله خامنه‌اى مى‌پردازيم.
بيان كرديم كه بر اساس مبادى وجود شناسانه انديشه ايشان، جهان خلقت، داراى خالقى است مدبر كه از خلقت آن هدفى حكيمانه دارد. نيز بيان شد كه در اين انديشه، انسان، محور خلقت جهان است و آفرينش دنيا، براى او و درجهت نيل او به هدف غايى خويش؛ يعنى تعالى و كمال است. كمال انسان پيمودن مسير خودپرستى تا خدا پرستى است. به عبارت دقيق‌تر، كمال انسان براساس اين انديشه، رسيدن به حق تعالى و خدايى شدن انسان‌هاست.
آنچه مسلم است، مسير رسيدن انسان به قله‌هاى كمال و تعالى، همين دنيا است و انسان براى رسيدن به كمال مطلوب خويش، از همين دنيا بايد عبور كند. از اين‌رو، تعالى انسان به معناى تعالى و كمال جهان پيرامون و طبيعت نيز هست؛ زيرا اين دو با هم هماهنگى كامل داشته، بر يكديگر تأثير متقابل دارند.
.... اگر بشر بخواهد اين سير را داشته باشد، جز با استفاده از امكانات عالم مادّه هم ممكن نيست؛... لذا مى‌گويد (خَلَقَ لَكُمْ مٰا فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً) بنابراين سير و تعالى و تكامل انسان در خلأ نيست؛ با استفاده از استعدادهاى مادّه است؛ بنابراين «با هم» سير مى‌كنند؛ يعنى شكوفايى انسان، همراه با شكوفايى عالم ماده و عالم طبيعت است. 1
در انديشه آيت‌الله خامنه‌اى انسان را در دو سطح مى‌توان ديد: اول، در سطح فرد انسانى. در اين سطح، انسان داراى حقوق و تكاليفى است كه براى رسيدن به كمال مطلوب خويش، بايد به آنها عمل كند و از آنها بهره بَرَد. تك تك اين حقوق و تكاليف