24
مقدمه
با نگاهى به تاريخ فكر بشر، روشن مى‌شود كه انديشه‌هايى از قدرت نفوذ و ماندگارى بالا برخوردار است كه داراى روشى روشن و منسجم باشد و براساس همان روش به تحليل و تبيين مسائل بپردازد وگرنه مجموعه‌اى از گزاره‌هاى مفيد كشكول وار و بى‌ارتباطِ با هم نمى‌تواند انديشه‌اى منسجم به وجود آورد و از سطح و ظاهر پديده‌ها به لايه‌هاى عميق آن نفوذ كند و تبيين و تفسيرى جديد به دست دهد. بنابراين هيچ دانشى بدون روش، ممكن نيست. اعتبار دستاوردهاى هر دانش در گروِ استحكام روش‌هايى است كه در آن استفاده شده است. پس اگر انديشه‌اى از نفوذ بالا و انسجام محتوايى برخوردار است بايد به روش معرفتى آن انديشه توجه كرد تا راز انسجام، ماندگارى و تأثيرگذارى آن آشكار شود. همچنين از اين طريق مى‌توان اعتبار معرفت‌شناختى يك انديشه را سنجيد و امكان بازسازى و قابليت تعميم آن را فراهم آورد. از اين‌رو، در عصر جديد توجه به مسئله روش انديشه‌ها، امرى مهم و ضرورى تلقى مى‌شود و در اين‌باره آثار فراوانى دردست است.
بدون ترديد انديشه‌هاى مقام معظم رهبرى از جمله منظومه‌هاى فكرى است كه داراى ساختارى منسجم، مفصل‌بندى دقيق و از تأثير فراوانى در سطح داخلى و بين‌المللى برخوردار است. بنابراين اين انديشه براساس روشى روشن و متمايز شكل گرفته است كه به نظر راقم اين سطور، شناخت روش ايشان در فهم انديشه‌ها و نظام فكرى ايشان بسيار مهم و راهگشا است. بدين جهت فهم درست نگرش ويژه مقام معظم رهبرى به «حج» و ارائه تفسيرى كارآمد و روزآمد از اين فريضه الهى، در گرو روش‌شناسى ايشان در برخورد با حج به‌طور خاص و تعاليم دينى و پديده‌هاى اجتماعى به‌طور عام است.
اين نوشتار با هدف دست‌يابى به روش مقام معظم رهبرى در برخورد با مسئله حج به نگارش در آمده است تا بتواند برخى از وجوه انديشه‌اى ايشان را تبيين و تفسير