22 متناوب، به مدت چند سده، با امپراتورى روم شرقى(بيزانس) و نيز هم‌زمانى با ظهور اسلام در سال‌هاى پايانى آن و برچيده شدنش به‌دست مسلمانان عرب، اهميت بسيارى دارد.
4. موالى
اين واژه، جمع «مولا» و در لغت به معناى مالك، سرور، مهتر، دوست، بنده و بنده آزاد شده و هم‌پيمان است. 1گاهى واژه مولا به قبيله و گاهى به شخص اضافه مى‌شود؛ مثل «مولا بنى‌تميم» يا «مولاعبدالرحمان». كسانى‌كه با ورود به حوزه اسلامى با قبايل عرب هم پيمان مى‌شدند، به آن قبيله‌ها مى‌پيوستند؛ به گونه‌اى كه قبايل عربى هنگام معرفى، نام آنان را به نام قبيله خود مى‌افزودند 2؛ به عبارت ديگر، موالى به معناى هم‌پيمان با عرب يا آزادشدگان و فرزندان آنهاست كه از نظر نژاد، از آن قبيله نباشند. يا كسى‌كه بنده خود را آزاد مى‌كرد، نسبت به او ولايت داشت و بنده‌اى كه آزاد شده بود، مولاى او بود. 3
در اصطلاح تاريخى، موالى بيشتر به غير عرب يا همان عجم اطلاق مى‌شد و منظور از موالى در روايات و اخبار، بيشتر ايرانيان و غير عرب‌ها هستند. در علت ناميدن آنان به موالى، دو قول مشهور است: براساس يكى از آنها، پس از آنكه مسلمانان عرب در چند نبرد سرنوشت‌ساز (مانند قادسيه، جلولاء و نهاوند) كه در زمان خليفه دوم