21 نام داشت، به «اشكانى» مشهور شد. از معروف‌ترين پادشاهان اشكانى مى‌توان به «مهرداد اول» (138- 171ق.م) اشاره كرد كه قلمرو خود را گسترش داد 1، اما مهرداد دوم توانست آخرين بازمانده‌هاى سلوكيان را نيز شكست دهد و قلمرو اشكانيان را تا رود فرات، در عراق امروزى، برساند و به اين ترتيب، اين حكومت با امپراتورى روم، همسايه شد.
همسايگى دو امپراتورى ايران و روم و نيز زياده‌خواهى و رقابت آنها بر سر مناطق استراتژيكى، مانند ارمنستان و بين‌النهرين، آغازگر نبردهايى شد كه تا چند سده ادامه يافت. 2 سرانجام اين سلسله ديرپا كه حدود پانصد سال بر ايران و ماوراى آن حكومت داشت، از سوى «اردشير بابكان ساسانى» برچيده شد. 3
آخرين سلسله آريايى، ساسانيان بودند كه حدود 400 سال بر ايران حكومت كردند. آنان حاكمانى محلى در پارس بودند كه از ضعف اشكانيان استفاده كردند و با شكست «اردوان پنجم» به عمر حكومت اشكانيان خاتمه دادند. ساسانيان از همان ابتدا دين زرتشتى را دين رسمى ايران اعلام كردند و با اين سياست، دين و دولت را به هم پيوند دادند و از آن، براى يكپارچگى و تمركز حكومت خود، بهره بردند. ساسانيان نيز در سراسر دوره حكومت خود در ارمنستان و بين‌النهرين، با روميان در جنگ بودند. 4 اين دولت به دليل رويارويى و نبردهاى