36

پاسخ

اما اينكه دعا و يارى‌خواستن غير خداوند، عبادت است، اگر منظور آن است كه هرگونه صدا زدن ديگران عبادت است، بطلان اين حرف، روشن است. و اگر مقصود آن است كه هرگونه درخواست از ديگرى با صداى بلند، عبادت است، اين هم با طبيعت بشر كه به يكديگر نيازمندند و چه بسا از ديگران با صداى بلند كمك مى‌خواهند و هرگز اين كار را عبادت نمى‌دانند، مخالف است. اگر مقصود، كمك خواستن از مردگان است و اين عمل، عبادت است، چرا دليلى بر آن ذكر نشده است؟ آيا اگر عملى عبادت باشد، ميان زنده و مرده فرق است؟ صدا زدن افراد چه ارتباطى با عبادت آنها دارد؟ اينكه گفته شود: مردگان قدرت پاسخگويى ندارند، اگر صحيح هم باشد كه نيست، دليل بر بيهوده بودن عمل است؛ نه آنكه عبادت كردن آنها حساب شده و شرك باشد و اگر مقصود، حرمت كمك خواستن از مردگان است، بايد دليل شرعى، مطرح كرد و اين ربطى به عبادت و شرك ندارد.

اما معناى آيه مباركه به قرينه كلمه مَعَ كه به معناى «با» است، اين است كه محل سجده براى خداست؛ بنابراين «هيچ‌كس را با خداوند نخوانيد»؛ يعنى در معابد و مساجد يا هنگام سجده، جز خدا را پرستش نكنيد؛ آن‌گونه كه مشركان عرب و اهل كتاب، بُت‌ها و ديگران را همراه خداوند مى‌پرستيدند.

معناى آيه، نفى عبادت غيرخداوند در مساجد است، نه نهى از صدا زدن غيرخداوند و اينكه كمك خواستن از هركس در مسجد شرك باشد.