41
يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجٰادِلُ عَنْ نَفْسِهٰا وَ تُوَفّٰى كُلُّ نَفْسٍ مٰا عَمِلَتْ وَ هُمْ لاٰ يُظْلَمُونَ (نحل: 111)
[به ياد آوريد] روزى را كه هركس [در فكر خويشتن است و تنها] به دفاع از خود برمى‌خيزد و نتيجۀ اعمال هركسى، بى‌كم و كاست، به او داده مى‌شود و به آنها ظلم نخواهد شد.
در آن هنگام كه تنها در برابر خداوند مى‌ايستد، بى‌آنكه بتواند نفعى به خويش برساند يا ضررى را از خود دور كند، جز دليل و حجتِ كار خويش، وسيله‌اى براى رهايى و سلامت يافتن، ندارد. اين در حالى است كه خداى آگاه، هيچ‌گاه انسان را از تمييز دليل درست از نادرست، ناتوان نساخته و با وجود اين مطلب، مخالفت‌ها و مناقشه‌گرى‌ها سودى به حال انسان ندارد. در روز قيامت، خداوند است كه چيرگى دارد، حكم مى‌كند و به عدالت، آدمى را بهترين ثواب عطا كرده يا او را به بدترين عذاب مبتلا مى‌سازد.
اينها، شخص جست‌وجوگر را بر آن مى‌دارد كه كار خويش را استوار سازد و با عقل و وجدان خود، در دليل‌ها و حجت‌ها بنگرد و خود را از هر شائبه‌اى دور كند تا دليلى كه اختيار مى‌كند، مايۀ اعتماد او شود و در روز عرضۀ اعمال بر خداوند، سبب اطمينان‌خاطر او گردد.
اما كسى كه هرگز به وجود خداوند و وعده‌هاى او به قيامت و حساب و ثواب و عِقاب، اقرار نكرده، دست‌كم مى‌تواند احتمال چنين وجود عزيزى را بدهد و بدون نظر به ادله، جاى انكارى براى او نيست. بلكه عقل چنين كسى، فطرتاً او را به احتياط فرامى‌خواند و ادلۀ وجود خداوند و وعده‌هاى اخروى او را، با واقع‌گرايى كامل و به دور از لجاجت و دشمنى مطالعه مى‌كند، تا از هلاكت و خسران ابدى، در امان ماند.
امام صادق(ع) در گفت‌وگو با يكى از زنادقه در اين باره مى‌فرمايد:
اگر حقيقت آن‌گونه باشد كه تو مى‌گويى - درحالى‌كه چنين نيست - ما و شما