246
الجار در تاريخ
ياقوت 1 مى‌گويد:
الجار (به تخفيف راء) در ساحل درياى قلزم است و بين آن و مدينه، يك روز و شب و بين آن و ايله ده مرحله راه است و تا ساحل جحفه، سه منزل و در اقليم دوم قرار دارد. كشتى‌هايى كه از حبشه و مصر و عدن و ساير سرزمين‌هاى هند مى‌آيد، در اين بندر پهلو مى‌گيرند. آب شرب اهالى آنجا از البحيره كه همان چشمه يليل مى‌باشد، تأمين مى‌شود. در جار خانه‌هاى مجلل زيادى وجود دارد و نيمى از الجار در جزيره‌اى به مساحت يك ميل در يك ميل در دريا قرار دارد كه با كشتى به آنجا رفت و آمد مى‌كنند. بندرگاه، مخصوص كشتى‌هاى حبشه است و به آن قراف مى‌گويند. ساكنان آن تجّارى مانند تجار اهل جار هستند و آب را از دو فرسخى مى‌آورند. اين مطالب را ابوالاشعف الكندى از عرام بن الاصبغ السلمى نقل كرده است. همه اين دريا را الجار مى‌نامند كه از جده تا نزديكى شهر 2 قلزم (شهر السويس امروزى) امتداد دارد.
به عقيده من حرف او درباره اينكه بين آن و مدينه يك روز و يك شب راه است، تخمين نادرستى است. چون درست اين است كه بين اين دو، پنج منزل طبق نظام كاروانى قديم راه است؛ از آنجا تا بدر و تا الحمراء و تا المنصرف و تا الروحاء و تا السياله و بعد تا مدينه. مگر اينكه مقصود اين باشد كه يك شبانه‌روز براى كسانى كه سواره آنجا را طى مى‌كنند؛ يعنى با چهارپايان كه به سرعت مردم را در سفر جابه‌جا مى‌كنند كه اين خود مورد نظر و اشكال است. ياقوت اسامى چند نفر از محدثين منسوب به آنجا را ذكر مى‌كند.