9

مقدمه

يكى از جريان‌هاى فكرى - سياسى كه در حدود سه قرن اخير ظهور كرده و پيرو برخى انديشه‌هاى افراطى سده‌هاى سوم و چهارم اسلامى است، جريان وهابيت است. اين فرقه كه در مقابل امت اسلامى قرار گرفته است، با استفاده از آياتى كه درباره كفار و مشركان صدر اسلام و اقوام جاهلى نازل شده، مسلمانان را به كفر و شرك متهم و اعمال مسلمانان را مطابق اعمال كفار قلمداد مى‌كنند. پيروان اين فرقه با داشتن افكارى خشن، باعث ايجاد اختلاف و تشتّت و درگيرى ميان مسلمانان شده و استعمار را خشنود نموده‌اند.

از بدو انعقاد نطفۀ وهابيت به مثابۀ يك جريان فكرى در جهان اسلام، نقدهاى گوناگون از سوى عالمان سنى و شيعه متوجه افكار و عقايد آنان شد. از ميان عالمان شيعى، بزرگانى چون شيخ جعفر كاشف الغطاء، منهج الرشاد و سيد محسن امين عاملى، كشف الارتياب را به رشتۀ نگارش درآوردند. از ميان علماى اهل سنت، سليمان بن عبدالوهاب، برادر محمد بن عبدالوهاب اولين كسى بودكه در رد افكار و عقايد برادرش كتابى با عنوان فصل الخطاب فى الرد على محمد بن عبدالوهاب نوشت. وى در اين كتاب كه با عنوان الصواعق الالهية فى الرد على الوهابية نيز مشهور است از نادانى و گمراهى و عدم صلاحيت و بى لياقتى برادرش و پيروانش سخن به ميان آورده است.

اين نقدهاى مبارك علمى در بحبوحۀ تلاش‌هاى گستردۀ اين جريان براى بسط نفوذ خود