58
10. چرا امام‌حسن(ع) با معاويه صلح كرد، ولى امام‌حسين(ع) با يزيد جنگيد؟
قيام امام‌حسين(ع) سه دليل مهم داشت كه هر يك از آنها در زمان امام‌حسن(ع) به شكل ديگرى رخ نمود:
الف) حكومت ستمكار وقت از امام‌حسين(ع) بيعت مى‌خواست:
«خذ الحسين بالبيعة اخذاً شديداً لَيسَ فيه رخصة» 1؛ «از حسين بيعت محكم بگير و هيچ گذشت هم نبايد داشته باشى». اما تنها پاسخ ايشان اين بود: «نه، بيعت نمى‌كنم» و نكرد. هنگام صلح امام‌حسن(ع)، معاويه از امام‌بيعت نخواست؛ يعنى بيعت كردن از مواد صلح نبود و هيچ مورخى هم ادعا نكرده است كه امام‌حسن(ع) يا كسى از كسان او يا برادران و اصحاب و شيعيانش، با معاويه بيعت كرده باشد. پس بيعت كه يكى از عوامل وادارنده امام‌حسين(ع) به مقاومت شديد بود، در جريان امام‌حسن(ع) نبود.
ب) يكى از علل قيام امام‌حسين(ع)، دعوت مردم كوفه بود. اين مردمان بيست سال حكومت معاويه را چشيدند. در دوره او زجر ديدند و ستمهايش را تاب آوردند، اما سرانجام بى‌تاب شدند. حتى برخى از مورخان معتقدند كه زمينه قيام امام، در كوفه صد درصد آماده بود، اما رويدادهايى پيشبينى نشده، اوضاع را دگرگون كرد. مردم كوفه هجدههزار نامه براى امام‌فرستادند و آمادگى خود را به او اعلام كردند. اما هنگامى كه امام‌حسين(ع) آمد، كوفيان يارياش نكردند. همه مى‌گويند كه زمينه قيام فراهم نبوده است. اما از ديد تاريخى اگر امام‌آن نامه‌ها را ناديده ميگرفت، بيگمان در تاريخ محكوم ميشد؛ يعنى آيندگان مى‌گفتند كه زمينه بسيار خوبى را از دست داد. اوضاع