35
4. دلايل برترى امام‌على(ع) از ديگران در كار خلافت كدام‌اند؟
گرچه شمارش فضايل و مناقب اميرالمؤمنين على(ع) محال نيست، كار بسيار دشوارى است؛ زيرا تصورى از شخصيت آن بزرگوار در فكر محدود انسان‌هاى عادى نمى‌گنجد. ابن ابى‌الحديد معتزلى درباره‌اش چنين مى‌گويد:
چه بگويم درباره بزرگ‌مردى كه هر فضيلت به او باز مى‌گردد و هر فرقه به او پايان مى‌پذيرد و هر طايفه او را به خود مى‌كشد. او سالار همه فضايل و سرچشمه آن و يگانه مرد و پيشتاز عرصه آنهاست. رطل‌گران همه فضيلت‌ها او راست و هركس پس از او در هر فضيلتى، درخششى پيدا كرده است، از او پرتو گرفته است و از او پيروى كرده و در راه او گام نهاده است. 1
تاكنون نويسندگان و دانشمندان شيعه و اهل‌سنت حتى محققان و مورخان غير مسلمان درباره حضرتش بسيار سخن گفته و به بيان گوشه‌اى از مناقب آن حضرت پرداخته‌اند.
هيچ‌كس همه اوصاف و فضايل آن حضرت را نمى‌تواند بشمرد؛ زيرا او به اقيانوس بزرگ و ژرفى مى‌ماند كه هركس از ساحل آن بگذرد در مناقب و فضايل بى‌مانندش غرق خواهد شد.
كتاب فضل تو را آب بحر كافى نيست
كه تر كنم سر انگشت و صفحه بشمارم
پاره‌اى از اين ويژگى‌ها كه با پيشوايى و رهبرى آن امام‌مرتبط است، بدين شرح عرضه مى‌شود: امام‌على(ع) در دوران كودكى و شكل‌گيرى شخصيتش، در خانه