21
دانش اعتقادات و مسئله امامت
اگر بخواهيم باورها و اعتقادات بنيادين دين اسلام را تحت چند عنوان كلى قرار دهيم به طورى كه بيانگر عقيده همه مذاهب اسلامى باشد، بايد از سه اصل «توحيد»، «نبوت» و «معاد» ياد كنيم. اين سه اصل، سه اصل اساسى و مشترك است كه همه مذاهب اسلامى آنها را پذيرفته‌اند. آرى، در تبيين ويژگى‌ها و جزئيات اين اصول سه گانه اختلاف‌نظر وجود دارد.
با اين حال بايد دانست كه باورها و اعتقادات اساسى و اصولى هر مذهب در اين سه اصل منحصر نمى‌شود و مسائل ديگرى نيز وجود دارد كه برخى از پيروان دين اسلام آن را در زمره اصول قرار داده اند. درحالى‌كه ديگران، آن را باور و اعتقاد اصولى قبول نكرده اند و همين امر موجب پراكندگى شده است. با اينكه حقيقت دين، امر واحدى است و اين حقيقت در بخش هاى سه گانه پيش‌گفته جلوه مى‌كند، اما جهت‌گيرى ها و دريافت هاى مختلف پيروان دين از مسائل مطرح شده در آن، اين فرقه ها و مذهب هاى متعدد را به وجود مى آورد. نيز دو مذهب اسلامى «شيعه» و «اهل سنت» كه در مسئله امامت و جانشينى پيامبر(ص) دو باور متمايز دارند، از همين‌گونه است.
به نظر شيعه اماميه، اين مسئله كه از باورهاى اساسى آنان است بايد در دانش ناظر به اعتقادات (كلام) گفت‌وگو و بررسى شود. 1و 2 در مقابل، اهل سنت، آن را از موضوعات فقهى مى‌داند. ولى با اين حال، در كنار مسائل كلامى از آن سخن گفته اند كه در اين‌باره توضيح خواهيم داد.