24
مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَ كٰانُوا شِيَعاً . 1
هرگاه در معناى تبعيت به كار رود به بُعد مثبت و ايجابى معنى اشاره مىكند، امّا وقتى در معناى تفرقه و پراكندگى به كار مىرود به معناى منفى اشاره دارد.
امّا در حديث، بىشك از آنجا كه پيامبر(ص) عرب اصيل است، اين واژه را در معناى حقيقى آن (پيرو) به كار مىبرد. وقتى آيه إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّٰالِحٰاتِ أُولٰئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ 2 نازل شد، حضرت در حال حيات خويش پيروان على(ع) را شيعه توصيف كرد. گروهى را كه نسبت به على(ع) موالات و پيروى داشتند،
«خَيْرُ الْبَرِيَّةِ» ؛ (بهترين انسانها) ناميد.
برخى از اين احاديث چنين است:
1 . ابن عساكر از جابر بن عبدالله نقل مىكند: نزد پيامبر(ص) بوديم كه على(ع) آمد. پيامبر(ص) فرمود: سوگند به آنكه جانم در دست اوست، اين و پيروانش در قيامت، رستگارند. و آيه إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّٰالِحٰاتِ أُولٰئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ نازل شد. از آن پس هرگاه على(ع) ميآمد، اصحاب پيامبر(ص) مىگفتند: «خَيْرُ الْبَرِيَّةِ» ؛ (بهترين انسانها) آمد. 3
2 . ابن عدى از ابن عباس نقل مىكند:
چون آيه إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّٰالِحٰاتِ أُولٰئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ