452بالغ و مختار باشد و بيع كودك مميز بايد به اذن ولىّ او انجام شود. از نظر ثمن و مثمن، به جز حنفيه، بقيۀ اهل سنت مى‌گويند بايد طاهر باشد و خريد و فروش نجس و متنجس صحيح نيست، ولى حنفيه خريد و فروش روغن متنجس را براى غير خوردن صحيح مى‌دانند. اماميه نيز خريد و فروش نجس را در صورتى كه منافع عقلايى معتدّبه داشته باشد، مجاز مى‌شمرند. در ساير موارد ثمن و مثمن، تمامى مذاهب اشتراك رأى دارند.
صحت بيع فضولى متوقف بر اجازۀ مالك است و در بحث خيارات، اماميه، شافعيه و حنبليه خيار مجلس را قبول دارند. حنفيه نيز در صورت شرط مى‌پذيرند، ولى مالكيه منكر آن هستند. ولى خيار رؤيت و خيار عيب شرط اجماعى مذاهب است.
از نظر مذاهب اسلامى، فاسد و باطل به يك معنا است. اما آيا فساد مساوى حرمت است؟ به غير از اماميه بقيۀ مذاهب فساد را مساوى حرمت شمرده‌اند. از اين رو بيع نجس و متنجس را فاسد و حرام مى‌دانند. تلقّى ركبان را اكثر مذاهب، منهى عنه مى‌دانند، ولى آن را باطل نشمرده‌اند. 1
3. مكاسب محرمه
در بحث مكاسب محرّمه، مذاهب اسلامى معمولاً ساختن مجسمۀ موجود زنده را حرام شمرده‌اند. اگرچه مباحث مفصلى را برخى از آن‌ها مطرح كرده و گفته‌اند: حرمت در صورتى است كه براى غرض فاسد؛ مانند بت‌پرستى و شهوت‌رانى باشد. همچنين در ذيل عنوان غنا مباحث بسيارى مطرح است. گروهى از اهل سنت معتقدند تغنّى مشتمل بر الفاظى كه وصف زن معين را كند يا وصف شراب باشد و يا مشتمل بر هجو مسلمانان گردد و مانند آن، كه آميخته به حرام باشد، حرام است ولى تغنّى مشتمل بر حِكَم و مواعظ اشكالى