451
باب بيع و مكاسب محرمه
1. اشاره
آنچه تاكنون آورديم و نگاه مذاهب اسلامى به آن، مورد بررسى قرار گرفت، بيشتر مربوط به ابواب عبادات بود و اختلافات عمده و اساسى مذهب اماميه و مذاهب چهارگانۀ اهل سنت را ارائه مىكرد و به نمايش مىگذاشت. مباحث عبادات از آن جهت به طور تفصيلى و گسترده طرح گرديد كه بيشتر مورد ابتلا و نياز كسانى است كه در اماكنى مانند مدينه و مكه يا در جاهايى كه شيعه با اهل سنت ارتباط دارند و با هم زندگى مىكنند. اكنون مناسب است به طور فشرده و اجمال، به ساير ابواب فقهى؛ اعم از معاملات و مباحث نكاح و طلاق و... نيز اشارهاى داشته باشيم كه چارچوب كلى انديشۀ فقهىِ مذاهب اسلامى تا حدّى روشن و مشخص شود.
2. احكام كلى بيع
در معاملات و عقود مختلف شرعى؛ همچون بيع، اجاره، مضاربه، شركت، مزارعه، مساقات، حواله، عاريه، وديعه، قرض، هبه و ربا چارچوب كلى فتاوا و نظريات فقهى در تمامى مذاهب اسلامى يكسان مشاهده مىشود و تفاوتها چندان گسترده و چشمگير به حساب نمىآيد و بهتر است براى آشنايى بيشتر، به برخى امور كليدى و مهم اشاره شود. از نظر تمامى مذاهب اسلامى، بيع ممكن است معاطاتى و يا با صيغه باشد. عاقد بايد عاقل،