318نداشته باشد 3. طائع و مختار باشد 4. متعمّد باشد.

به مجرّد لقاى ختانتين كفاره ثابت مى‌شود ولى مساحقه كفاره ندارد. وطى ميت و بهيمه و صغيره موجب كفاره نيست و در صورت انزال، قضا واجب است.

شافعيه؛ فقط جماع موجب قضا و كفاره است، آن هم با شرايط زير:

1. از شب نيت روزه داشته باشد و الّا گرچه امساك واجب است ولى جماع در روز موجب كفاره نيست چون صائم نبوده است 2. عمدى باشد 3. اكراهى نباشد 4. علم به حرمت داشته باشد 5. روزۀ رمضان باشد 6. جماع به تنهايى باشد نه همراه با اكل والّا كفاره ندارد 7. مكلف باشد نه كودك 8 . تا غروب جنون به او عارض نشود 9. از روى اشتباه نسبت به روز و شب نباشد 10. دخول به اندازۀ ختنه‌گاه باشد 11. فاعل باشد نه مفعول.

مالكيه؛ هر مفسدِ صومى موجب قضا و كفاره است. مفسدات صوم عبارت‌اند از:

1. جماع موجب غسل و خروج منى بدون جماع موجب كفاره است نه قضا به شرط آن كه نظر و فكر را ادامه دهد و عادت او بر انزال در تدوام نظر باشد 2. تعمّد قى 3. وصول مايع به حلق عمداً 4. رساندن چيزى به معده عمداً و بدون عذر، از بالا باشد يا پايين.

كفاره به شرطى لازم است كه در روزۀ ماه مبارك باشد نه ديگر روزه‌هاى واجب و از روى علم و اختيار و عمد باشد و مسافر نباشد. ¹

موجبات قضا

1. مبطلات موجب قضا، در ماه رمضان

اماميه؛ مشهور ميان اماميه آن است كه در موارد زير قضاى ماه رمضان واجب است