52قرار داده است، بنابراين توصيف صفا و مروه به (شعائر اللّٰه) مى‌رساند كه خداوند دو مكان را علامتى قرار داده تا بندگانش در آنجا او را عبادت كنند. ¹3. معناى طواف در صفا و مروه

يطوّف: از طواف به معنى گرديدن دور چيزى است. در اصل عبارت از حركتى است كه آخر آن به نقطه اول منتهى مى‌شود بنابراين لازم نيست حتماً دور چيزى باشد و در حقيقت گردش دور چيزى يكى از مصاديق روشن آن است و اتفاقاً در آيه شريفه به همان معنى اصلى استعمال شده است. ²4. تكلف در طواف صفا و مروه

فعل «يطوّف» از باب تفعل بوده كه اصل آن (يتطوّف) بوده است. تاى منقوط به «طا»ى مؤلف تبديل شده و «طاء» در «طاء» ادغام گرديده است و علت اينكه از باب تفعل آمده اين است كه طواف كننده در طواف خود به تكلف مى‌افتد و كوشش بى‌اندازه بايد مبذول دارد و رنج فراوان بايد تحمل كند.

تذكر: يكى از معانى باب تفعل تكلف است. ³5. اثر صبر بر بلا

ذكر سعى بين صفا و مروه كه از آثار هاجر و اسماعيل است، يادآور ابتلا و حسن عاقبت آن دو بزرگوار است و لذا بعد از آيه ابتلا آورده شده تا مسلمانان بدانند هركس بر بلا صبر كند، در دنيا و آخرت به درجات عالى مى‌رسد. ⁴