17كتاب خدا و سنت رسول صلى الله عليه و آله و اخبار اهل بيت عليهم السلام ملازمۀ اجمال و تفصيل است.
در قرآن، مسلمان از جهت سهيم بودن در حقوق سياسى و اجتماعى تعريف شده است و در سنت از جهت شايسته بودن براى دريافت اين لقب افتخارآميز. شايسته اين‌كه او را بتوان موجودى با ايمان خواند؛ مسلمانى آنچنانكه كه امام صادق عليه السلام او را توصيف مى‌كند. 1 چنين كسى اگر بخواهد فريضۀ حج را - آنچنانكه باز در كتاب اخلاق اسلامى بيان شده است - بگزارد، حقيقتاً جهاد و يا كارى بالاتر از جهاد كرده است. سختى شهادت يكدم بيش نيست، اما در چنين جهاد هرلحظه بايد خود را قربان كرد.
لحظات اضطراب
چنانكه مى‌دانيد انجام عمره و حجّ تمتّع، محدود به ماه‌هاى شَوّال، ذى‌قعده و دوازده روز از ذى‌حِجّه است.
اعمال حج نيز در روزهاى خاصّى بايد انجام شود و اين يكى از دشوارى‌هاى كار است. دلهره و اضطراب، نگرانى از ادا نشدن تكليف در موقع خود، در طول چهارده قرن