16معنى است كه انسان عزيزترين دارايى خود يعنى زندگى‌اش را بايد در راه خدا تقديم نمايد، به گونه‌اى كه خدا آن را قبول كند.
بنابراين دعوت اصلى حج به طور كلى عبارت است از اطاعت مطلق بنده در برابر فرمان خدا، دو جنبۀ ديگر آن نيز بايد يادآورى شود و آن عبارت است از استمرار اين عبادت و تعميم آن، يعنى هميشه و همۀ افراد امت اسلام اين معنى را بايد رعايت كنند.
شعائر مكه همان است كه از دوران پيغمبر اسلام صلى الله عليه و آله تا كنون معمول بوده است.
استمرار عمل حج در سراسر سال‌هاى بعد از رحلت پيغمبر صلى الله عليه و آله نتايجى داشته است كه شبكۀ ارتباطات ميان همۀ قسمت‌هاى جهان اسلام را با گسترشى كه داشته، تا امروز حفظ كرده است (توجه فرمائيد) همواره نوعى رابطۀ حياتى ميان بيت المقدس و مكه و مدينه به عنوان سه مركز مقدس اسلام، برقرار بوده است.
اين كه همۀ مسلمانان با يكديگر برابرند، در اجتماع زائرين مكه به خوبى مشاهده مى‌شود. در روزهاى بعد از انجام شعائر حج سياستمداران و محققان، براى تبادل نظر با يكديگر فرصت و محيط مساعدى دارند، براى هر زائرى به تنهايى تحصيل اين امتياز به سهولت ميسر نيست زيرا حج آزمايش سختى است، زائر بايد احتياجات خانواده را در نظر بگيرد و مقصودش آن باشد كه قلبش را پاك كند و هر نوع خصومت يا رنجش ديگران را فراموش كند.
يكى از استادان دانشگاه در اين باره چنين مى‌گويد: