11شهر، از سمت شمال به جنوب حالت سراشيبى دارد. سمت شمال را مَعْلاة (بالا) و سمت جنوب را مَسْفَله (پايين) گويند.
آب و هواى مكه خشك و سوزان و گرمايش آزار دهندهاست؛ زيرا كوههايى كه اطراف آن واقع شده، جلوى بادهاى شمالىرا سد كرده و صخرهها نور خورشيد را منعكس مىسازد و حرارت و دماى هوا را دو چندان مىكند. در ماههاى تير، مرداد و شهريور حرارت آن فوقالعاده زياد است. بارندگى در آن غالباً مقطعى و در دى ماه است؛ زيرا در منطقه مدارى واقع 1 و به گاه بارش باران، چنان سيلى در چند ثانيه شهر را فرا مىگيرد كه تا ساعتها و شايد روزها آثار آن باقى مىماند. اين سيل از سمت شمال به جنوب سرازير مىشود و گاهى نيز اندرون مسجدالحرام را تا يك متر واندى فرا مىگيرد. براى جلوگيرى از ويرانىهاى حاصل از سيل، سدى را در منطقه معلاة ساختهاند.
شهر مكه 2500 سال قبل از ميلاد مسيح(ع) محل توقف و اقامت كاروانيانى بوده كه در راه يمن و شام رفت و آمد داشتند و از اين رو، موقعيت بسيار ممتاز و سوقالجيشى به آن بخشيده است. از اين شهر، سه راهِ اصلى به سوى سه نقطه مهم منشعب مىشده كه بر اهميت آن مىافزوده است. اين سه نقطه، يمن، فلسطين و درياى سرخ هستند. امروزه جمعيت ساكن آن بيش از 600/000 نفر است.