1) . ابن‌سعد، ج5، ص12؛ الاصابه في تاريخه، ج7، ص92.

2) . شيخ يوسف سقاف مى‌گويد اجماع است كه مالك الدار ثقه است. عمر و عثمان او را عادل و ثقه مى‌دانستند و به او اعتماد كردند. به همين دليل بيت المال را به او سپردند. آنان فقط به انسان ثقه و عادل و دقيق مسئوليت مى‌دهند. ابن‌حجر در «الاصابه» در بيان شرح حال او، به اين امر تصريح كرده است. وى اين مطلب را از امام محدثين، على بن مدينى نقل كرده است. همچنين همه صحابه‌اى كه در زمان عثمان بودند او را توثيق كرده‌اند؛ بلكه حافظ تصريح كرده كه مالك الدار پيامبر را درك كرده است، پس او صحابى كم سن است. به اين ترتيب او را ثقه مى‌داند و ادعاى اتفاق نظر در اين مسئله مى‌كند. همچنين چهار تن از افراد ثقه از او روايت نقل مى‌كنند. وى تصريح مى‌كند كه در تاريخ بخارى، مالك الدار فردى شناخته شده و مورد اعتماد اوست. ابن‌سعد در طبقات، ج5، ص12 اين مسئله را مطرح كرده است. همچنين در كتاب «الباهر» اين موضوع را به تفصيل مورد بررسى قرار دادم و بيان كردم كه تضعيف مالك الدار توسط برخى از معاصرين و بيان اينكه عدالت او معروف نيست، اشتباه و بلكه جهالت و وارونه كردن حقيقت است. لذا اين حديث بى‌ترديد اثبات مى‌كند كه صحابه زمان عمر و نيز خود عمر اجماع داشتند كه استغاثه به پيامبر(ص) كارى جايز است. توسل جستن ما نيز اقتدا كردن به صحابه است (الإغاثة بأدلة الاستغاثه). همچنين ر.ك: الارشاد، خليلى، صص42-48.

3) . ادامه روايت به اين شكل است: پيش عمر برو و به او بگو كه باران مى‌آيد و به او بگو: «به سراغ آن فرد خردمند برو». وقتى او آنچه را در خواب ديده بود، براى عمر تعريف كرد، عمر گريست و گفت: «خدايا! از من كارى خواسته‌اند كه از انجام آن ناتوان شده‌ام». در الفتوح نقل شده فردى كه اين خواب را ديد، بلال بن حارث مزنى بود. ر.ك: براءة الحنيفيين، ج1، ص276. در اين اثر مطلب به طور كافي و وافي آمده است.

4) . از ابن‌مسعود روايت است كه رسول خدا فرمودند: «حيات من براى شما خير است. با من سخن مى‌گوييد و من هم پاسخ شما را مى‌دهم. وفات من نيز براى شما خير است. اعمال شما را بر من عرضه مى‌كنند. اگر در آنها نيكى ديدم، كه خدا را سپاس گويم، اما بدى‌ها را كه ببينم، براى شما طلب آمرزش مى‌كنم». اين روايت كه در كشف الاستار عن زوائد البزار، ج1، ص397 نقل شده به گفته هيثمى، ج9، ص24 راويانش صحيح مى‌باشد. سيوطى در الخصائص الكبرى، ج2، ص281 سند اين روايت را صحيح مى‌داند. دو حافظ روايت، يعنى الزين و فرزندش ولى الدين در طرح التثريب، ج3، ص297 سند روايت را نيكو دانسته‌اند.. در نهاية الآمال نيز در شرح حديث «عرضه اعمال» شيخ عبدالله الصديق غمارى درباره صحيح بودن روايت سخن گفته است. وى شمارى از محدثان، از جمله نووى و ابن‌حجر را نام برده كه حديث را صحيح دانسته‌ا ند. همچنين كتاب‌هاى الفتح، ج11، ص385 و فيض القدير، شرح الجامع الصغير، ج3، ص401 نام محدثان ديگرى را آورده‌اند كه آنان نيز حديث را صحيح دانسته‌اند. بنابراين، حديث بالا صحيح است و تضعيف روايت از سوى برخى معاصرين قابل اعتنا نيست. شيخ عبدالله الصديق در «إتحاف الأذكياء» در اين باره مى‌گويد: اين حديث از بيست طريق نقل شده كه بيش از شش طريق آن را در «الرد المحكم المتين» آورده‌ام. ديگر طرق در كتاب الإلمام بما تواتر من حديثه7، ص 25 اثر حافظ سيد احمد به طور كامل نقل شده است. امام سخاوى درباره عرضه اعمال امت رسول خدا به ايشان در عالم برزخ و رسيدن صلوات‌هاى فرستاده شده به ايشان مى‌گويد، اين مسئله اجماعى است. وى در ذيل رواياتى كه در اين باره است، مى‌گويد: از اين احاديث چنين برداشت مى‌شود كه آن حضرت هميشه زنده است؛ زيرا محال است كسى كه شب و روز بر او سلام مى‌كنيم، وجود نداشته باشد. ما ايمان داريم كه ايشان زنده‌اند و در قبر روزى دارند و پيكر ايشان نيز از بين نمى‌رود. اين مسئله اجماعى است. حتى برخى گفته‌اند كه جسد دانشمندان و شهيدان نيز از بين نمى‌رود. درباره چند عالم و شهيد گفته مى‌شود كه [به دلايلى] جسد آنها آشكار شده و مشخص گرديده كه اين اجساد سالم هستند. بى‌ترديد مقام پيامبران بالاتر از شهدا و عالمان دين است. ابن حزم نيز در «المحلى» ادعاى اجماع كرده است. به همين دليل علما مى‌گويند آيه 64 سوره نساء، افاده عموم مى‌كند. داستان آن مرد اعرابى كه پس از سه روز از دفن رسول خدا بر سر قبر ايشان آمد، دليل بر عام بودن اين آيه است. در روايت است كه وقتى اين مرد بر سر قبر رسول خدا حاضر شد، گفت: اى رسول خدا! شما از خدا گرفتى و ما از شما آنچه فرمودى و نيز سخنان خدا را حفظ كرده‌ام؛ از جمله آياتى كه در قرآن كريم خداوند بر تو نازل كرد: وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جٰاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللّٰهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّٰهَ تَوّٰاباً رَحِيماً (نساء:64). من به خود ستم كرده و آمده‌ام تا برايم طلب آمرزش كنى. از قبر ندايى آمد كه گفت: آمرزيده شدى. ر.ك: الرد المحكم المتين، شيخ عبدالله الصديق. صاحب اين كتاب مى‌گويد، عرضه اعمال بر پيامبر(ص) به گونه اجمالى است، نه اينكه ايشان به همه اعمال به طور جزئى و يكايك آنها آگاه باشند. ص52. همچنين ر.ك: براءة الحنيفيين، علامه ابوحامد بن مرزوق، ج1، ص285.