17
11- مردمى بودن
قرآن درباره پيامبر(ص) مى‌فرمايد: به يقين رسولى از خود شما به سوى‌تان آمد كه رنج‌هاى شما بر او سخت و اصرار بر هدايت شما دارد، نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است «لَقَدْ جٰاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مٰا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ».
به تعبير مفسرين عبارتِ «مِنْ أَنْفُسِكُمْ» در جمله «لَقَدْ جٰاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ» اشاره به شدت ارتباط پيامبر با مردم دارد.
گويى پاره‌اى از جان مردم و از روح جمعى در شكل پيامبر(ص) ظاهر شده است.
به همين دليل تمام دردهاى مردم را مى‌داند، از مشكلات آنان آگاه است و در ناراحتى‌ها و غم‌ها با آنان شريك مى‌باشد.
پس از ذكر صفت «مِنْ أَنْفُسِكُمْ» به سه قسمت ديگر از صفات ممتاز پيامبر كه در تحريك عواطف اثر دارد اشاره مى‌كند.
اول مى‌گويد: «عَزِيزٌ عَلَيْهِ مٰا عَنِتُّمْ» كه هرگونه ناراحتى و زبان و ضررى به شما برسد براى پيامبر، سخت ناراحت كننده است.
ديگر اينكه او سخت به هدايت شما علاقه‌مند است (حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ) و آخر اينكه مى‌فرمايد: «بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ »؛ يعنى او نسبت به مؤمنان رئوف و رحيم است.
بكوشيم به تأسى از پيامبر اسلام، ارتباطى دوستانه با مردم برقرار نمائيم؛ زندگى ساده و بدون تشريفات داشته باشيم؛ هجرت و حركت به سوى مردم داشته باشيم و منتظر نباشيم تا مردم مراجعه كنند.
به همسايگان، كودكان، نوجوانان و جوانان بيشتر توجه كنيم.
خود را خدمت گزار مردم بدانيم و ديگران را براى راحتى خود به زحمت نيندازيم.
توقع نداشته باشيم كه ما بنشينيم و ديگران خدمت كنند.
بلكه از جا برخيزيم و در كارها مشاركت نماييم.
برادرى را جايگزين تفرقه‌ها و اختلاف‌ها كنيم.
همت ما ايجاد صلح و دوستى در ميان همه مردم باشد.
در كارها و تصميم‌گيرى‌ها با مردم مشورت كنيم و به رأى آنها احترام بگذاريم.
تمايلات فطرى انسان‌ها را در نظر بگيريم و سرانجام اينكه سبقت در سلام و احوالپرسى، دست دادن، خوشروئى، اجازه خواستن هنگام ورود به مكانى، نه تنها از اعتبار ما كاسته نخواهد شد، بلكه بر عظمت ما، در نزد مردم افزوده خواهد شد.
12 شرح صدر
شرح صدر به معنى توسعه، توانايى و آمادگى قلب، فكر و روح آدمى در پرتو انوار و الطاف الهى براى دريافت و پذيرش حقايق و معارف دينى و تحمل و شكيبايى در برابر ناملايمات و مشكلات تبليغ دين است.
روايت شده است كه پس از اينكه رسول گرامى اسلام، آيه شريفه «فَمَنْ يُرِدِ اللّٰهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلاٰمِ» ... را تلاوت فرمود از ايشان پرسيدند: معنى شرح صدر چيست؟ فرمود، نورى است كه در قلب آدمى تابانده مى‌شود و در اثر آن، قلب وسعت (آمادگى براى قبول حق) مى‌يابد.