31پرسشى اساسى كه درباره «حجر اسماعيل» مطرح است اين است كه آيا، محدوده حجر اسماعيل(ع) جزء كعبه معظمه محسوب مى‌شود؟

در مورد اينكه آيا محدوده حجر اسماعيل(ع) جزء بيت العتيق است يا خير دو نظريه عمده وجود دارد:

ديدگاه اول: بخشى از حجر اسماعيل(ع) جزء بيت الله است.

توضيح آنكه، قريش در بازسازى كعبه، حجر را به خاطر عدم توانايى مالى در بازسازى كامل، از كعبه بيرون گذاشتند؛ يعنى حدود سه متر. بنابراين، از ديوار كعبه تا 3 متر در طول، جزو كعبه است. قابل ذكر است كه طول حِجر 6/80 متر مى‌باشد. بنابراين، بخشى از حجر اسماعيل كه قريب به كعبه مى‌باشد، جزء كعبه معظمه است.

بدين علت نيز عبد الله (ع) بن زبير در سال 64 هجرى سه متر كاسته شده را به بيت اضافه كرد؛ زيرا كه وى معتقد بود بايد مقدار كاسته شده به جايگاه اصلى خويش اضافه گردد و به همين خاطر آن مقدار را ضميمه كعبه معظمه نمود.

مهمترين دليل معتقدين به اين نظريه عبارت است از:

1 - روايتى است كه از عايشه نقل شده است: پيامبر(ص) به عايشه فرمودند: هرگاه خواستى دركعبه نماز بگزارى، درحجر نمازگزار كه بخشى از كعبه است، ليكن قوم تو آنگاه كه كعبه را مى‌ساختند، از طول آن كاستند و آن را بيرون كعبه قرار دادند. ¹

2. اجماع بر آن است كه طواف بايد از بيرون حجر اسماعيل(ع) باشد و از طرف ديگر طواف بايد به دور خانه خدا باشد؛ بنابراين منطقى آن است كه بگوئيم حجر جزء خانه خداست كه به دور آن طواف بايد كرد.

ديدگاه دوم: حجر اسماعيل(ع) جزء بيت الله نيست.

مهمترين دليل معتقدين به اين نظريه عبارت است از:

اولا : دلايل نظريه قبل صحيح نيست ؛ زيرا :