23
چهار. مقام ابراهيم (ع)
«مقام ابراهيم(ع) » يكى از سنگ‌هاى مقدس روى زمين است. روايت است كه از سنگ‌هاى بهشتى روى زمين، يكى سنگ مقام و ديگرى حجر الاسود است. 1 خداوند متعال آن را جزء آيات و نشانه‌هاى در روى زمين قرار داده است؛ «فِيهِ آيٰاتٌ بَيِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِيمَ ». 2
مقام به فتح ميم مصدر قام يقوم و اسم مكان و موضع است و محل ايستادن و قرار گرفتن دو پا - و يا جاى دو قدم- 3 را گويند و آن عبارت از سنگى است از نوع مرمر، به رنگ سفيد مايل به زردى و سرخى، به شكل مكعب، با مساحت حدود يك ذراع در يك ذراع (حدود 40*40 و يا 36 *36 سانتى‌متر) با ارتفاع بيست سانتى متر كه با پوشش از ورق طلاى خالص اطراف آن بسته شده كه اثر پاى حضرت ابراهيم(ع) در آن باقى است
در مورد اينكه مقام ابراهيم(ع) در مسجدالحرام است و محل جاى پاى آن بزرگوار است؛ اختلافى نيست. اما دو نكته حائز اهميت وجود دارد كه بايد به آنها پرداخته شود:
نكته اول: آيا در صدر اسلام - زمان حيات پيامبر اكرم(ص) يا بعد از آن در محل مقام تغيير و جابجايى صورت گرفته است يا نه؟ و در صورت وقوع جابجايى چرا و به دست چه كسى اين جابجايى صورت گرفته است؟
لازم به ذكر است مقام ابراهيم(ع) در فقه شيعه از دو جهت حائز اهميت است، يكى از اين جهت كه نماز طواف بايد پشت مقام خوانده شود و ديگر از اين جهت كه به نظر مشهور طواف بايد بين بيت و مقام واقع شود.
بررسى وقوع جابه‌جايى مقام در صدر اسلام و يا عدم آن گرچه نسبت به زمان ما اثر فقهى ندارد، چون در باب نماز مقام ابراهيم(ع) موضوعيت داشته و اين نماز بايد در محلّى اقامه گردد كه مقام ابراهيم(ع)